Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Praeterea et appetendi et refugiendi et omnino rerum gerendarum initia proficiscuntur aut a voluptate aut a dolore. Quo modo igitur, inquies, verum esse poterit omnia referri ad summum bonum, si amicítiae, si propinquitates, si reliqua externa summo bono non continentur? Nos grave certamen belli clademque tenemus, Graecia quam Troiae divino numine vexit, Omniaque e latis rerum vestigia terris. Si enim ad populum me vocas, eum. Theophrastum tamen adhibeamus ad pleraque, dum modo plus in virtute teneamus, quam ille tenuit, firmitatis et roboris. Dicam, inquam, et quidem discendi causa magis, quam quo te aut Epicurum reprehensum velim. Duo Reges: constructio interrete.
Nosti, credo, illud: Nemo pius est, qui pietatem-; Quippe, inquieta cum tam docuerim gradus istam rem non habere quam virtutem, in qua sit ipsum etíam beatum. Aristoteles, Xenocrates, tota illa familia non dabit, quippe qui valitudinem, vires, divitias, gloriam, multa alia bona esse dicant, laudabilia non dicant. At negat Epicurus-hoc enim vestrum lumen estquemquam, qui honeste non vivat, iucunde posse vivere. Si quicquam extra virtutem habeatur in bonis. Num igitur utiliorem tibi hunc Triarium putas esse posse, quam si tua sint Puteolis granaria?
Habes, inquam, Cato, formam eorum, de quibus loquor, philosophorum. Se dicere inter honestum et turpe nimium quantum, nescio quid inmensum, inter ceteras res nihil omnino interesse. Quae sunt igitur communia vobis cum antiquis, iis sic utamur quasi concessis; Nam Metrodorum non puto ipsum professum, sed, cum appellaretur ab Epicuro, repudiare tantum beneficium noluisse; Non pugnem cum homine, cur tantum habeat in natura boni; Non enim quaero quid verum, sed quid cuique dicendum sit. At quicum ioca seria, ut dicitur, quicum arcana, quicum occulta omnia? Quis Aristidem non mortuum diligit? Scis enim me quodam tempore Metapontum venisse tecum neque ad hospitem ante devertisse, quam Pythagorae ipsum illum locum, ubi vitam ediderat, sedemque viderim. Graecis hoc modicum est: Leonidas, Epaminondas, tres aliqui aut quattuor;
Numquam audivi in Epicuri schola Lycurgum, Solonem, Miltiadem, Themistoclem, Epaminondam nominari, qui in ore sunt ceterorum omnium philosophorum. Item de contrariis, a quibus ad genera formasque generum venerunt. Theophrasti igitur, inquit, tibi liber ille placet de beata vita? Neque enim disputari sine reprehensione nec cum iracundia aut pertinacia recte disputari potest. Ut nemo dubitet, eorum omnia officia quo spectare, quid sequi, quid fugere debeant? Quod enim dissolutum sit, id esse sine sensu, quod autem sine sensu sit, id nihil ad nos pertinere omnino. Quod est, ut dixi, habere ea, quae secundum naturam sint, vel omnia vel plurima et maxima. Familiares nostros, credo, Sironem dicis et Philodemum, cum optimos viros, tum homines doctissimos. Philosophi autem in suis lectulis plerumque moriuntur. Is ita vivebat, ut nulla tam exquisita posset inveniri voluptas, qua non abundaret. Qui autem diffidet perpetuitati bonorum suorum, timeat necesse est, ne aliquando amissis illis sit miser. Sed et illum, quem nominavi, et ceteros sophistas, ut e Platone intellegi potest, lusos videmus a Socrate. Quem si tenueris, non modo meum Ciceronem, sed etiam me ipsum abducas licebit. Quare, quoniam de primis naturae commodis satis dietum est nunc de maioribus consequentibusque videamus.
Quasi vero aut concedatur in omnibus stultis aeque magna esse vitia, et eadem inbecillitate et inconstantia L. Quantum Aristoxeni ingenium consumptum videmus in musicis? Num igitur dubium est, quin, si in re ipsa nihil peccatur a superioribus, verbis illi commodius utantur? Perfecto enim et concluso neque virtutibus neque amicitiis usquam locum esse, si ad voluptatem omnia referantur, nihil praeterea est magnopere dicendum. Itaque eos id agere, ut a se dolores, morbos, debilitates repellant. Tamen aberramus a proposito, et, ne longius, prorsus, inquam, Piso, si ista mala sunt, placet. Ut proverbia non nulla veriora sint quam vestra dogmata. Incommoda autem et commoda-ita enim estmata et dustmata appello-communia esse voluerunt, paria noluerunt.
Semper enim ex eo, quod maximas partes continet latissimeque funditur, tota res appellatur. Ab his oratores, ab his imperatores ac rerum publicarum principes extiterunt. Illa sunt similia: hebes acies est cuipiam oculorum, corpore alius senescit; Est autem etiam actio quaedam corporis, quae motus et status naturae congruentis tenet; Sed tamen enitar et, si minus multa mihi occurrent, non fugiam ista popularia. Quod cum ille dixisset et satis disputatum videretur, in oppidum ad Pomponium perreximus omnes. Aut etiam, ut vestitum, sic sententiam habeas aliam domesticam, aliam forensem, ut in fronte ostentatio sit, intus veritas occultetur? Antiquorum autem sententiam Antiochus noster mihi videtur persequi diligentissime, quam eandem Aristoteli fuisse et Polemonis docet. Virtutibus igitur rectissime mihi videris et ad consuetudinem nostrae orationis vitia posuisse contraria.
Ex eorum enim scriptis et institutis cum omnis doctrina liberalis, omnis historia. Sed haec nihil sane ad rem; Itaque primos congressus copulationesque et consuetudinum instituendarum voluntates fieri propter voluptatem; Suam denique cuique naturam esse ad vivendum ducem. Tum, Quintus et Pomponius cum idem se velle dixissent, Piso exorsus est. Scientiam pollicentur, quam non erat mirum sapientiae cupido patria esse cariorem. Quod maxime efficit Theophrasti de beata vita liber, in quo multum admodum fortunae datur. Nam et complectitur verbis, quod vult, et dicit plane, quod intellegam; Ita enim vivunt quidam, ut eorum vita refellatur oratio.
Atque etiam valítudinem, vires, vacuitatem doloris non propter utilitatem solum, sed etiam ipsas propter se expetemus. Ex quo intellegitur officium medium quiddam esse, quod neque in bonis ponatur neque in contrariis. Non prorsus, inquit, omnisque, qui sine dolore sint, in voluptate, et ea quidem summa, esse dico. Nec vero hoc oratione solum, sed multo magis vita et factis et moribus comprobavit. Verum hoc idem saepe faciamus. Nec vero alia sunt quaerenda contra Carneadeam illam sententiam. Hoc dictum in una re latissime patet, ut in omnibus factis re, non teste moveamur. Sic, et quidem diligentius saepiusque ista loquemur inter nos agemusque communiter.
Tum, Quintus et Pomponius cum idem se velle dixissent, Piso exorsus est. At Zeno eum non beatum modo, sed etiam divitem dicere ausus est. Graecum enim hunc versum nostis omnes-: Suavis laborum est praeteritorum memoria. Itaque non discedit ab eorum curatione, quibus praeposita vitam omnem debet gubernare, ut mirari satis istorum inconstantiam non possim. In eo autem voluptas omnium Latine loquentium more ponitur, cum percipitur ea, quae sensum aliquem moveat, iucunditas. Sed nimis multa. Nunc ita separantur, ut disiuncta sint, quo nihil potest esse perversius. Et non ex maxima parte de tota iudicabis? Deinde prima illa, quae in congressu solemus: Quid tu, inquit, huc? Pungunt quasi aculeis interrogatiunculis angustis, quibus etiam qui assentiuntur nihil commutantur animo et idem abeunt, qui venerant. Is ita vivebat, ut nulla tam exquisita posset inveniri voluptas, qua non abundaret.